3. Overgangsklachten herkennen

Geslachtshormonen vervullen circa 400 verschillende functies, waardoor er bij een tekort heel veel verschillende symptomen kunnen optreden. Dit varieert van lichte tot heel ernstige klachten in het gehele lichaam. En elke vrouw heeft een ander palet aan klachten. De bekende opvliegers komen veel voor, maar niet elke vrouw in de overgang ervaart ze. Sommige vrouwen ervaren bijvoorbeeld vooral mentale klachten als ongerustheid, angst of brainfog. 

De grootste uitdaging is om de klachten die het gevolg zijn van dalende hormoonspiegels daadwerkelijk te linken aan deze dalende hormoonspiegels. Als dit niet gebeurt, dan zal de behandeling van de klachten niet optimaal zijn. 

Slecht slapen is een zeer belangrijke overgangsklacht. Veel artsen die niet goed op de hoogte zijn hierover, zullen eerder slaapmiddelen voorschrijven. Een vrouw in de (peri)menopauze heeft meer aan het aanvullen van haar ontbrekende hormonen om de slaapproblemen op te lossen. Bovendien zullen met deze aanpak andere klachten ook wegblijven of verminderen. 

De traditionele aanpak waarbij de overgang niet wordt (h)erkend zolang er geen sprake is van opvliegers of nachtzweten, zorgt ervoor dat veel vrouwen veel medicijnen gebruiken die allemaal losse klachten aanpakken. Het grote plaatje moet veel beter worden bekeken, zodat alle klachten goed kunnen worden behandeld.

Uiteraard is het ook mogelijk dat de klachten die hieronder genoemd worden op zichzelf staan, of een andere oorzaak hebben dan de overgang. 

Vooral in de perimenopauze merken veel vrouwen dat hun klachten niet iedere dag even heftig zijn. Vaak worden ze erger of juist minder erg tijdens de cyclus. En dit patroon is per persoon verschillend. 
Het kan een goede stap zijn om de menopauze als mogelijke oorzaak mee te nemen bij de zoektocht naar een diagnose. Waarbij andere onderzoeken uiteraard ook goed zijn om te doen. En onthoud; je hoeft geen 50 jaar of ouder te zijn om overgangsklachten te ervaren. 

"Als een vrouw tussen de 40 en 50 bij mij komt, is het de overgang tot het tegendeel is bewezen,"
- dokter H. Oosterhof

Overzicht van de klachten

Hier volgt een lijst met klachten die voor kunnen komen. Deze lijst geeft een goed beeld van de diversiteit, waardoor veel vrouwen (en artsen) de klachten ook niet direct koppelen aan overgangsklachten.

Mentaal:

• Angst
• Neerslachtig
• Stemmingswisselingen
• Huilerig
• Verlies zelfvertrouwen
• Verlies plezier
• Paranoia
• Ruzie zoeken
• Alleen willen zijn
• Angst om auto te rijden
• Emotioneel
• Paniekaanvallen
• Concentratieverlies
• Verminderd geheugen
• Troebele, verwarde geest (brainfog)
• Futloos
• Verminderd libido

Fysiek:

• Moeite met praten
• Veranderingen menstruatiecyclus (lengte cyclus, duur me3nstruatie, lichter of zwaarder, pijnlijker)
• Vaginale problemen: droge vagina, pijnlijke of bloedende vaginawand, abnormale afscheiding
• Pijn bij vrijen
• Urineren: vaak ’s nachts urineren, herhalende urineweginfecties/blaasontstekingen, urineverlies, incontinentie
• Droge oren
  
• Droge ogen
• Problemen mondholte:  tandvleesproblemen, bloedend tandvlees, slechte adem, branderig gevoel tong
• Haarproblemen: haaruitval, droog haar
• Broze nagels
• Huidproblemen: gevoelige huid, droge huid, jeukende huid, acne, haargroei in gezicht
• Maagproblemen: verteringsproblemen, gewichtstoename rondom de middel, gewichtsafname, opgeblazen gevoel, indigestie, winderigheid, misselijkheid, brandend maagzuur
• Hartkloppingen
• Verhoogd cholesterol
• Slaapproblemen
• Rusteloze benen
• Oververmoeid zijn
• Opvliegers
• Koude rillingen
• Nachzweten
• Hoofdpijn of migraine (verergering)
• Tinnitus
• Allergieën: verergering of nieuwe
• Pijnlijke gewrichten
• Pijnlijke spieren: spierspanning, spierkramp
• Elektrische schokken
• Tintelingen in vingers of tenen
• Duizeligheid
• Verandering van lichaamsgeur
• Slappere hangende borsten
• Pijnlijke borsten
• Klam aanvoelen, zweterig
• Snel buiten adem zijn
• Lage bloeddruk

Tip voor vrouwen - voorbereiding

Houd een dagboekje bij waarin je bijhoudt welke klacht je ervaart en welk cijfer je de klacht die dag geeft (hoe hoger het cijfer, hoe heftiger de klacht). Als je dit een paar maanden doet, en je merkt dat je klachten gedurende de maand verschillen en dat ze bijvoorbeeld net nadat je ongesteld bent geworden weer afnemen, dan is dit een belangrijke aanwijzing dat je klachten te maken kunnen hebben met je hormonen. En dat betekent dat de kans groot is dat, als je de hormonen die ontbreken weer aanvult, je mogelijk verbetering in je klachten zult ervaren. Vertel je observaties aan je arts, neem je dagboekje mee en dring erop aan om dit gegeven serieus mee te nemen in de diagnose. Jij kent jouw lichaam het best, zorg dat je arts luistert naar de signalen die jouw lichaam geeft.

Gevolgen voor de gezondheid bij uitblijven van adequate behandeling

Door het ontbreken van de hormonen die nodig zijn om al deze functies te reguleren, verkeert het lichaam in een constante stresssituatie. Omdat het lichaam weerstand moet bieden aan die stress en daar veel energie mee kwijt is, takelt het lichaam sneller af. Na de menopauze zie je daarom een stijgende kans op het aantal (chronische) ziekten en klachten.

Een kleine greep uit de mogelijke problemen:
- hart- en vaatziekten
- stijging bloeddruk
- cholesterol-problemen
- diabetes 2
- osteopenie/oesteoporose
- dementie
- ernstige gewrichtsklachten
- burn-out
- darmkanker
- mentale problemen
- en helaas zelfs ook zelfdoding.

Veel van deze klachten worden momenteel bestreden met medicijnen zoals angstremmers, antidepressiva, cholesterolverlagers, kalmerings- en slaapmiddelen. Waarbij het gebruik van meerdere medicijnen tegelijkertijd geen uitzondering is. Ook diverse hulpmiddelen zoals incontinentiemateriaal zijn vaak nodig. De stelling dat het gebruik van HST ‘overmedicatie’ tot gevolg heeft, is onwaar. Het tegenovergestelde is waar; vrouwen die aan HST beginnen, gebruiken vaak al 4 tot 7 medicijnen. Door het gebruik van HST kunnen de meeste hiervan worden afgebouwd.