Neurodiversiteit en de overgang

De overgang wordt gekenmerkt door zowel fysieke als emotionele veranderingen. Deze veranderingen kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor hoe vrouwen functioneren in het dagelijks leven. Voor neurodivergente vrouwen - dat wil zeggen vrouwen met aandoeningen zoals AD(H)D, Autisme Spectrum Stoornissen (ASS), depressie, bipolairiteit, PMDD of dyslexie - kunnen de uitdagingen tijdens de overgang nog intenser zijn. Dit geldt overigens ook voor de maandelijkse cyclus, puberteit, zwangerschap, borstvoeding en het gebruik van hormonale anticonceptie. Klinisch onderzoek omtrent het verband tussen neurodiverse aandoeningen en hormoonschommelingen bij vrouwen staat nog in de kinderschoenen. Uit het beperkte onderzoek dat recent wel is gedaan, blijkt dat hormoonschommelingen bijvoorbeeld een grote invloed hebben op het functioneren van vrouwen met ADHD: in bepaalde periodes doen deze de problemen waar deze vrouwen mee worstelen sterk toenemen. Bijvoorbeeld in de week voorafgaand aan de menstruatie, maar ook na een bevalling en tijdens de overgang verergeren de sypmtomen. Vrouwen met ADHD hebben bijvoorbeeld drie keer zoveel kans op een postnatale depressie. Ook dreigen zij in de overgang de foutieve diagnose van een burn-out te krijgen. De reden waarom tijdens deze periodes de symptomen verergeren, ligt aan de daling van oestrogeen. Vooral oestrogeen speelt een belangrijke rol bij stofwisselingsprocessen in de hersenen en is betrokken bij de aanmaak van dopamine en serotonine. Dopamine is de neurotransmitter waarvan mensen met AD(H)D en ASS een tekort hebben. Dit tekort aan dopamine in de hersenen - in de frontale cortex - leidt tot concentratieproblemen (ofwel geen concentratie ofwel hyperfocus), impulsiviteit, hyperactiviteit en/of lichaamsspanning. Een tekort aan de neurotransmitter serotonine wordt in verband gebracht met depressie. Serotonine beïnvloedt het hele lichaam: je humeur en emoties, het functioneren van je spieren, de sterkte van je botten, wondherstel en libido. Wanneer je serotoninespiegels laag zijn, kan dit mede leiden tot depressie. Bij neurotypische vrouwen leidt een tekort aan dopamine tot moeilijkheden met concentratie, focus, voltooien van taken. Daarnaast hebben neurodivergente vrouwen door stress en slapeloosheid ook meer kans op hartklachten.

Vrouwen die gewend zijn hun neurodivergente aandoening te maskeren - dat wil zeggen, hun sypmtomen te verbergen om zich aan te passen aan een neurotypische omgeving - merken dat dit tijdens de overgang moeilijker wordt. Bij ADHD kan het zijn dat je je medicatie moet verhogen, omdat deze door het wegvallen van oestrogeen niet meer werkt.

Er is een grote groep vrouwen die een late diagnose ADHD krijgen, tussen 50 en 60 jaar. Dit kan een misdiagnose zijn, aangezien de klachten van ADHD veel overlap hebben met die tijdens de overgang. Echter zouden er in dit geval bij de diagnose ADHD betreffende je levensloop veel dingen op z'n plek moeten vallen, aangezien het om een aangeboren aandoening gaat.